Δεν Ξεχνώ, Αγωνίζομαι και Διεκδικώ, Επιστροφή στον Ελεύθερο Δαυλό

Ο Αρχαιολογικός χώρος του Δαυλού


Στην περιοχή του Δαυλού υπάρχουν πολλά αρχαία κατάλοιπα, όμως δεν έχουν γίνει συστηματικές ανασκαφές. Πολλοί αρχαίοι τάφοι είχαν δυστυχώς συληθεί  στο παρελθόν , ενώ αρκετά άλλα αρχαία ερείπια  είχαν καταστραφεί από εκσκαφείς για γεωργικούς σκοπούς. Η περιοχή είναι σήμερα απροσπέλαστη  για περαιτέρω αρχαιολογικές έρευνες επειδή από το 1974 ευρίσκεται κάτω από τουρκική στρατιωτική κατοχή.

Ο ευρύτερος αρχαιολογικός χώρος του Δαυλού που δεν έχει ανασκαφεί, εκτείνεται από το μικρό ποτάμι που ονομάζεται  Τενιός  στα δυτικά του χωριού, μέχρι την τοποθεσία Γαλούνια στα ανατολικά, και από την παραλία στα βόρεια, μέχρι το δάσος της Καντάρας στα νότια.

Στα ανατολικά του χωριού υπάρχουν ερείπια τουλάχιστον τριών αρχαίων οικισμών. 'Ενας από αυτούς  χρονολογείται στην Ύστερη Χαλκοκρατία με βάση όστρακα και άλλα ευρήματα. Επίσης υπάρχουν ερείπια οικισμών και νεκροταφεία Ελληνιστικής  και Ρωμαϊκής εποχής.

Ο Αρχαιολογικός χώρος στην  περιοχή Γαλούνια ταυτίστηκε από παλαιότερους ερευνητές με την αρχαία Κυπριακή πόλη Αφροδίσιον  που σήμερα τοποθετείται δυτικότερα  στην περιοχή Ακανθούς. Άλλοι  ερευνητές ταύτισαν την ίδια τοποθεσία με την Αχαιών Ακτή  όπου  κατά την παράδοση, είχαν αφιχθεί οι πρώτοι Αχαιοί που αποίκησαν την Κύπρο, με αρχηγό τους τον Τεύκρο, οικιστή της Σαλαμίνας.

Στα νοτιοανατολικά του χωριού επίσης υπάρχουν άλλοι τρεις αρχαίοι  οικισμοί, ενώ στα νότια του στην πλαγιά της κορυφής που ευρίσκεται το κάστρο της Καντάρας υπάρχουν ερείπια που ανήκουν πιθανότατα σε αρχαίο ιερό.

Στα δυτικά του χωριού υπάρχουν ακόμα τρεις αρχαίοι οικισμοί και νεκροταφεία  της  Ελληνιστικής, Ρωμαϊκής και Βυζαντινής εποχής. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται και τα ερείπια μιας εκκλησίας αφιερωμένης στην Αγία Αικατερίνη σε περιοχή που περιβάλλεται από ερείπια οικισμού, πιθανότατα της Βυζαντινής εποχής.

Στους αρχαιολογικούς χώρους του Δαυλού περιλαμβάνεται και το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου που ευρίσκεται μεταξύ του χωριού και του Μεσαιωνικού Κάστρου της Καντάρας όπου σήμερα διασώζεται  το ομώνυμο εξωκκλήσι.

Τελεσίδικα συμπεράσματα δεν είναι δυνατό να εξαχθούν για το μεγάλο αυτό αρχαιολογικό χώρο αφού δεν υπάρχουν οποιαδήποτε πορίσματα από συστηματικές αρχαιολογικές ανασκαφές. Φαίνεται ότι η περιοχή είχε κατοικηθεί από την Ύστερη εποχή του  Χαλκού μέχρι και τα Βυζαντινά χρόνια. Δεν έχουν επισημανθεί κατάλοιπα της Κυπρο - Γεωμετρικής και της Αρχαϊκής εποχής.

Θεωρείται βέβαιο ότι οι αρχαίοι οικισμοί στην περιοχή του Δαυλού συνδέονται με τους γειτονικούς αρχαιολογικούς χώρους της Ακανθούς και του Φλαμουδιού.